Zapewnienie dziecku środków utrzymania do czasu, aż będzie ono w stanie utrzymywać się samodzielnie, jest prawnym obowiązkiem rodziców wynikającym z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Bez znaczenia pozostaje przy tym jego pochodzenie – czy jest ono dzieckiem małżeńskim, czy pozamałżeńskim.
W większości przypadków obowiązek alimentacyjny obciąża rodziców od momentu narodzenia się dziecka do czasu jego usamodzielnienia, tj. momentu kiedy będzie w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek rodziców nie gaśnie jednak, gdy dziecko z przyczyn od siebie niezależnych nie jest w stanie zaspokajać swoich potrzeb (np. z powodu niepełnosprawności czy choroby uniemożliwiającej podjęcie pracy), jak również w sytuacji gdy znajduje się w niedostatku. Na marginesie wskazać należy, że o możliwości samodzielnego utrzymania nie świadczy wiek dziecka - uprawnienie do żądania alimentów przysługuje bowiem również osobie pełnoletniej, która np. kontynuuje naukę.
Jedynie w wyjątkowych sytuacjach rodzice zwolnieni są z obowiązku alimentacyjnego – np. gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania lub gdy dziecko może zaspokoić swoje uzasadnione potrzeby z innych źródeł a w szczególności: z dochodów uzyskiwanych z majątku rodzeństwa, z którym dziecko wychowuje się razem; z pobieranych rent (rodzinnej, z umowy ubezpieczenia) z pobieranego stypendium czy z uzyskiwanych zarobków. Ponadto, zobowiązani rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli jest to połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Wysokość alimentów skorelowana winna być zarówno z usprawiedliwionymi potrzebami dziecka, jak i możliwościami zarobkowymi i majątkowymi rodzica. Kluczowa nie jest przy tym rzeczywista sytuacja finansowa zobowiązanego rodzica ale taka, która jest możliwa do osiągnięcia przy pełnym wykorzystaniu sił fizycznych, zdolności umysłowych i kwalifikacji. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy natomiast potrzeby, których zaspokojenie zapewni dziecku – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Do podstawowych wydatków z tym związanych zaliczyć możemy: koszty mieszkaniowe, wyżywienia, obuwia i odzieży, pomocy naukowych, opieki medycznej i leków, środków czystości a nadto koszty związane z wypoczynkiem, rozrywką czy dodatkowymi zainteresowaniami dziecka.
Przy ustalaniu wysokości renty alimentacyjnej uwzględniana jest zasada równej stopy życiowej. Niezdolne do samodzielnego utrzymania się dzieci mają bowiem prawo do życia na poziomie i standardzie co najmniej takim jak rodzice, którzy obowiązani są podzielić się z nimi nawet bardzo skromnymi dochodami i to niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Tylko zupełny brak możliwości zarobkowych i majątkowych zwalnia rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem dzieci. Nie bez znaczenia jest również czas spędzany z dzieckiem i osobista opieka nad nim sprawowana.
Jeżeli zobowiązany do przekazywania alimentów rodzic uchyla się od tego obowiązku, konieczne bywa wystąpienie z żądaniem zasądzenia renty na drogę sądową. Powództwo wytacza się poprzez złożenie (najczęściej przez drugiego z rodziców, który jest przedstawicielem ustawowym uprawnionego dziecka) pozwu w sądzie właściwym - sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub dla miejsca zamieszkania pozwanego. Pozew jest wolny od opłat. Konieczne jest natomiast wskazanie wartości przedmiotu sporu, którą jest suma dochodzonych świadczeń za jeden rok.
W przypadku potrzeby zasięgnięcia pomocy w wyżej wymienionym zakresie, zapraszam do skorzystania z usług Kancelarii!